Οι λαϊκισμοί της Αριστεράς και η Αλήθεια για τον Φιλελευθερισμό (3)

Αυτο είναι το τρίτο μέρος της σχετικής συζήτησης στο buzz, της οποίας τα προηγούμενα κομμάτια μπορείτε να βρείτε, εκτός από εκεί, στο πρώτο και δεύτερο από τα ομώνυμα άρθρα μου. Αυτή τη φορά, όμως, η συζήτηση συνεχίζεται με την blogger Ροδιά, η οποία διαμαρτύρεται ότι ο φιλελευθερισμός προάγει την παραγωγή με κίνητρο το χρήμα έναντι της παραγωγής με κίνητρο την ανάγκη για δημιουργία.

Ιδού η (συντεθειμένη από δυο posts μου στο buzz) απάντησή μου. Ο τόνος και σύνταξη είναι σε στυλ ελεύθερης συζήτησης, όπως συνηθίζω να συζητάω σε threads.

"Αγαπητή Ροδιά

Το κίνητρο για απόκτηση χρήματος δεν αποκλείει ούτε και καταδυναστεύει την ανάγκη για δημιουργία. Όχι μόνο μπορούν να συνυπάρχουν, αλλά συνήθως το κάνουν κιόλας. Θα το εκφράσω και αντίστροφα Η ανάγκη για δημιουργία δεν αποκλείει την ταυτόχρονη χρήση της για απόκτηση χρήματος. Και συνήθως αυτό γίνεται.

Εκτός πια και αν πρέπει να ποινικοποιήσουμε ηθικά όλους εκείνους τους καλλιτέχνες, ζωγράφους, μουσικούς ανα τους αιώνες οι οποίοι αφού ικανοποίησαν τον δημιουργικό τους οργασμό, μετά "άναψαν το τσιγάρο" προσεκτικά φροντίζοντας να πουλήσουν τα δημιουργήματά τους στον μεγαλύτερο δυνατό πλειοδότη. Μια παράδοση που ξεκινά από τον Ντα Βίντσι και τον Μιχαήλ Άγγελο και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Τώρα, το πιο από τα δυο κίνητρα, το κέρδος ή η δημιουργία, είναι το ισχυρότερο για το καθένα, αυτό δεν το ξέρουμε, και πρέπει να ρωτήσουμε τον καθένα για να μας το πει. Άλλοι κινούνται με στόχο το χρήμα και παρεπόμενο τη δημιουργία, και άλλοι ξεκινάνε με στόχο τη δημιουργία και παρεπόμενο το χρήμα...Πολλοί μάλιστα ξεκινάνε έτσι, και μετά γίνονται γιουβέτσι...

Πάντως, συνήθως το χρήμα μαζεύεται στους ανθρώπους που αγαπούν αυτό που κάνουν, παρά σε αυτούς που το κάνουν για το χρήμα, γιατί πολύ απλά αν αγαπάς αυτό που κάνεις θα το κάνεις και πιο ποιοτικό, πιο "χρήσιμο", πιο όμορφο. Έτσι, τις περισσότερες φορές το φέρνει η ζωή έτσι ώστε αυτοί που αγαπούν περισσότερο τη δημιουργία να μαζεύουν περισσότερο χρήμα από όσους αγαπούν περισσότερο το κέρδος.

Για τον φίλο μου, που μιλούσαμε, αυτό που έλεγα είναι ότι ο άνθρωπος αυτός ποτέ δεν θα καθόταν να μετουσιώσει την δημιουργία του σε προϊόν και να το βγάλει στην αγορά, και έτσι να θέσει τη χρησιμότητά του υπό την κρίση των χρηματικών ψήφων της κοινωνίας, αν ζούσε σε ένα σοσιαλιστικό σύστημα. Θα δημιουργούσε προς...ιδίαν κατανάλωση και εσωτερική ευχαρίστηση, και μόνο για λόγους δημόσιας αναγνώρισης θα έκανε τον κόπο να μοιράσει το δώρο του στην κοινωνία...αλλά και πάλι, σε έναν ισοπεδωτικό σοσιαλισμό θα κινδύνευε το σύστημα να μην του αναγνωρίσει τίποτα, αναγνωρίζοντας την "συλλογικότητα" ως υπέρτατη υπεύθυνη για την πρόοδο αυτή, αδιαφορώντας για το άτομο. Ακόμα και το κίνητρο της δημόσιας αναγνώρισης θα βρισκότανσε κίνδυνο.

Έχε επίσης υπόψη σου ότι, πολλές φορές, ο κόσμος παρεξηγεί τον πλούτο και τον ερμηνεύει με μια λαϊκίστικη προσέγγιση η οποία δεν είναι και σωστή. Και εξηγούμαι:

Λέμε πχ, "ο Bill Gates είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, και έχει περιουσία (πες) 100 δις δολάρια". Αν υπάρχει κάτι που ο κοινός άνθρωπος φέρνει στο νου του με αυτή την εικόνα είναι...το θησαυροφυλάκιο του Σκρουτζ Μακ Ντακ να ξεχειλίζει με 100 δις δολάρια, και τον Bill Gates να κάνει μπάνιο στα χαρτονομίσματα. Δηλαδή φέρνει στο μυαλό του εικόνες άχρηστης συσσώρευσης πλούτου άνευ νοήματος για λόγους εγωισμού.

Η εικόνα αυτή είναι εντελώς λανθασμένη. Όταν μιλάμε για τον πλούτο του Bill Gates, όπως και πολλών άλλων επιχειρηματιών, τις περισσότερες φορές μιλάμε για την αξία των μετοχών της εταιρείας τους, δηλαδή μιλάμε για την αξία της ίδιας της παραγωγικής τους επιχείρησης, την οποία μπορεί να την ίδρυσαν 30 χρόνια πριν σε ένα γκαράζ με αξία μηδέν, και που σήμερα την αξία τους η αγορά αποτιμά σε 100 δις δολλάρια, και την αποτιμά επειδή αυτή είναι η αξία που αποδίδει η κοινωνία με τις χρηματικές τις ψήφους στο προϊόν που οι άνθρωποι αυτοί εφηύραν και παράγουν!

Η οποία επιχείρηση παράγει προϊόντα τα οποία οι καταναλωτές είναι ελεύθεροι να αγοράσουν ή να περιφρονήσουν, και αν αποφασίσουν να τα αγοράσουν αυτό σημαίνει ότι αποτιμούν το κέρδος από την αγορά τους πιο ψηλά από το κόστος που πληρώνουν (δηλαδή την τιμή). Κοινώς θεωρούν ότι κερδίζουν από αυτό που αγοράζουν.

Τελικά είναι ο Bill Gates πλούσιος με την "Σκρουτζ Μακ Ντακ" έννοια του όρου; Η απάντηση είναι όχι. Αλλά θα μπορούσε να ήταν άμα ήθελε, πουλώντας την επιχείρησή του και τσεπώνοντας το χρήμα. Δεν το κάνει όμως, γιατί γουστάρει αυτό που κάνει, γουστάρει να σχεδιάζει software και νέες τεχνολογίες, και όλα τα συναφή.

Παρένθεση: ο Bill Gates αποσύρεται σιγά σιγά από την Microsoft, πουλώντας σταδιακά τις μετοχές του, και μεταφέροντας τα εννιά δέκατα τις περιουσίας του σε φιλανθρωπικό ίδρυμα -Bill and Melinda Gates- το οποίο χρηματοδοτεί διάφορα αναπτυξιακά projects στον τρίτο κόσμο. Όπως δήλωσε και ο ίδιος "είναι τόσα πολλά που τι να τα κάνω; και να ήθελα δεν μπορώ να τα ξοδέψω...ας γίνει κάτι με αυτά...". Και προκλήθηκε τεράστια αίσθηση όταν ο Warren Buffet επισήμως δήλωσε ότι...παραδίδει και αυτός τα εννιά δέκατα της περιουσίας του στο... ίδρυμα του Bill Gates, για τους ίδιους λόγους!

Τώρα, δεν λέω ότι όλοι, ακόμα και οι περισσότεροι πλούσιοι συμπεριφέρονται έτσι. Πάρα πολλοί όμως το κάνουν. Και ακόμα περισσότεροι δεν το διατυμπανίζουν κιόλας. Στην Ελλάδα τους λέγαμε "ευεργέτες", και κατά κανόνα μετά τον θάνατό τους η περιουσία τους κατά.. μυστήριο τρόπο εξανεμιζόταν σε ιδρύματα, φιλανθρωπίες, από δω και από κει τέλος πάντων.

Αλλά ας πιάσουμε και την άλλη κατηγορία, αυτούς που δεν δίνουν τίποτε και θέλουν να βλέπουν το χρήμα να...συσσωρεύεται, γιατί αντλούν ευχαρίστηση μόνο και μόνο να το βλέπουν. Σκέψου όμως το γεγονός ότι και οι πλούσιοι αυτοί αγοράζουν προϊόντα Προϊόντα που κανείς δεν θα έφτιαχνε για να τους ικανοποιήσει αν ζούσαμε σε μια κομμουνιστική κοινωνία όπου όλοι είναι ίσοι-φτωχοί (στον κομμουνισμό πρακτικά είναι ένα και το αυτό). Τα προϊόντα αυτά, εξ' αιτίας της υψηλής τους τιμής, έχουν και υψηλή προστιθέμενη αξία, δηλαδή περνάνε από πολλά στάδια παραγωγής και επεξεργασίας, και εν τέλει η παραγωγή τους απαιτεί χιλιάδες και χιλιάδες θέσεις εργασίας, πολύ περισσότερες απ' ότι ένα "απλό" προϊόν.

Όλες αυτές οι θέσεις εργασίας δεν θα υπήρχαν καν αν δεν υπήρχαν αυτοί οι άνθρωποι με το συσσωρευμένο πλούτο για να απαιτήσουν τα εξεζητημένα αυτά προϊόντα Ο πλούτος που ξοδεύουν δεν...χάνεται στον αέρα! Πηγαίνει πάλι πίσω στην κοινωνία, μέσα από διάφορα κανάλια. Ακόμα και αν τον συσσωρεύουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς, οι τράπεζες ταυτόχρονα το ανακατευθύνουν μέσω δανείων ξανά στην οικονομία. Ακόμα και αν το έβαζαν μέσα σε ένα θησαυροφυλάκιο σαν τον Σκρουτζ για να κάνουν μπάνιο, οι Κεντρικές Τράπεζες θα φρόντιζαν να αναπληρώσουν την απώλεια ρευστότητας διοχετεύοντας φρέσκο χρήμα στο σύστημα.

Και τέλος, θα επαναλάβω αυτό που είπα και σε προηγούμενα κείμενα. Είναι ψέμα και δημαγωγία να λέμε ότι ο σοσιαλισμός απλά θα "επιμέριζε" τον "ίδιο" πλούτο "δικαιότερα". Ο πλούτος αυτός ποτέ δεν θα είχε παραχθεί ευθύς εξαρχής στον σοσιαλισμό για να καταμεριστεί, επειδή κανείς δεν θα είχε το "επιπλέον κίνητρο του κέρδους" για να τον παράγει. (Το κέρδος δρα υποβοηθητικά ως κίνητρο στην δημιουργία, όχι σαν εμπόδιο). Ποτέ δεν θα υπήρχε αυτός ο πλούτος στον σοσιαλισμό! Όπως είπα και πριν, ο σοσιαλισμός παράγει 10 και τα μοιράζει ισομερώς σε 100 ανθρώπους. Ο καπιταλισμός παράγει 100, και δίνει τα 20 σε 80 ανθρώπους, και τα 80 σε 20 ανθρώπους. Δεν τα δίνει όμως αυθαίρετα! Τα δίνει στους ίδιους αυτούς που τα παρήγαγαν. Ότι αξία παρήγαγες, αυτή θα λάβεις! Και την αξία που παράγεις την καθορίζει η υπόλοιπη κοινωνία συλλογικά μέσω των χρηματικών ψήφων που ελεύθερα είναι διατεθειμένη να σου δώσει για να το αποκτήσει.

Πες μου, υπάρχει πιο δίκαιο και κερδοφόρο σύστημα παραγωγής και επιβράβευσης από αυτό;"